WKKW czyli wszechstronny konkurs konia wierzchowego to niewątpliwie interesująca i wzbudzająca duże emocje dyscyplina jeździecka. Jest to również trudny, wszechstronny konkurs sprawdzający umiejętności konia i jeźdźca.

Historia tej dyscypliny sięga początków XX wieku, gdy podobne zawody rozegrano w Paryżu. Składały się one jednak z większej ilości konkurencji. W 1912 roku wkkw włączono do konkurencji olimpijskich, chociaż początkowo startować mogli wyłącznie wojskowi. Później pozwolono na starty również mężczyznom spoza wojska, a w 1964 także kobietom.

Zawody trwają najczęściej trzy dni, podczas których pary zmagają się w 3 próbach. Są to ujeżdżenie, kros, czyli próba terenowa oraz skoki. Oprócz wyników uzyskanych w próbach, ważne są także przeglądy weterynaryjne, podczas których podejmowana jest decyzja o dopuszczeniu koni do kolejnych etapów zmagań.

Jako pierwsze zawsze rozgrywane jest ujeżdżenie. Na dużym czworoboku (20×60 metrów) zawodnicy wykonują programy zgodne z poziomem konkursu. Sędziowie oceniają zgranie pary jeździec – koń, chęć współpracy wierzchowca, precyzję wykonywanych elementów oraz to, czy jeździec delikatnie i dyskretnie używa pomocy. Ocena sędziów przyznana jako punkty bonifikacyjne przeliczana jest na punkty karne, aby łatwo było obliczyć całościowy wynik zawodników po całych zawodach. Podczas ujeżdżenia jeźdźcy startują w strojach klubowych lub mundurach.

Kros, czyli próba terenowa jest najbardziej widowiskową częścią wkkw, ale bywa też tą najbardziej niebezpieczną. Jest to bieg terenowy z przeszkodami. W zależności od klasy konkursu zmienia się długość trasy, ilość przeszkód oraz normowe tempo. Jest to doskonały sprawdzian szybkości, wytrzymałości oraz możliwości konia. Przeszkody mogą być pojedyncze lub złożone z kilku członów. Zdarza się również, że występują przeszkody z alternatywami, przy których jeździec ma co najmniej dwie możliwości przejazdu: może wybrać trudniejszą przeszkodę, której pokonanie będzie szybsze lub łatwiejszą, ale jednocześnie wymagającą poświęcenia większej ilości czasu. Rodzaje przeszkód mają odwzorowywać to, co spotkać można w terenie.

Spotkać można m.in. kłody, wodę do której trzeba wbiec lub wskoczyć, hyrdy (przeszkody zakończone
gałązkami) i bankiety, czyli stopnie na które można wskoczyć. Sędziowie oceniają sposób pokonania każdej przeszkody. Pierwsza odmowa skoku to 20 punktów karnych, druga na tej samej przeszkodzie to już 40 punktów. Trzecia odmowa na trasie krosu skutkuje eliminacją pary. Podobny skutek ma upadek konia lub jeźdźca podczas pokonywania krosu. Naliczane są także punkty karne za przekroczenie normy czasu, a przekroczenie limitu czasu to kolejny powód do eliminacji pary. Podczas krosu jeźdźcy mogą startować w wygodniejszym stroju niż konkursowy, wymagana jest jednak kamizelka ochronna. Coraz częściej zamiast standardowych kamizelek ochronnych spotkać można kamizelki powietrzne, które działają podobnie do poduszek powietrznych w samochodach.
Trzecia próba wkkw to skoki przez przeszkody. Rozgrywana jest ona jak zwykłe konkursy skoków. Trudność przeszkód, długość toru i szybkość zależna jest od poziomu rozgrywania zawodów. Zrzutki skutkują otrzymaniem 4 punktów karnych, podobnie pierwsze nieposłuszeństwo. Upadek czy drugie nieposłuszeństwo skutkuje eliminacją. Naliczane są także punkty karne za przekroczenie normy czasu.
Na podstawie sumy punktów karnych otrzymanych we wszystkich konkurencjach ustala się klasyfikację końcową. Wygrywa para, która zdobyła najmniej punktów. Mimo, że wszystkie konkurencje mają wpływ na wynik końcowy, do zwycięstwa konieczne jest bezbłędne pokonanie krosu. Ważne jest również, że eliminacja na którymkolwiek etapie rywalizacji skutkuje eliminacją w całych zawodach. Podczas zawodów najważniejszy jest dobrostan koni. Dlatego też na miejscu cały czas obecni są lekarze weterynarii czuwający nad stanem wierzchowców. Pierwszy przegląd ma miejsce przed próbą ujeżdżenia. Stan koni kontrolowany jest również przed i po próbie terenowej. Drugi przegląd koni odbywa się przed próbą skoków i często jest nawet nazywany czwartą próbą. Komisja ma prawo wyeliminować konia, nie pozwalając na start w ostatniej próbie, jeśli będzie on wykazywać oznaki zmęczenia. Minimalny wiek aby rozpocząć karierę zawodniczą w wkkw to 12 lat. W Polsce zawody w tej dyscyplinie rozgrywa się w 6 klasach. Są to:
– LL będąca pierwszym stopniem w karierze jeźdźca i konia;
– L, czyli klasa lekka;
– P będąca pomiędzy początkiem kariery w wkkw a pierwszym etapem poziomu międzynarodowego
– jedna gwiazdka, czyli pierwszy z poziomów zawodów międzynarodowych;
– dwie gwiazdki
– trzy gwiazdki, czyli poziom kwalifikujący do zawodów z rangi Mistrzostw Europy, Świata czy Igrzysk
Olimpijskich.

Igrzyska Olimpijskie są najwyższe rangą spośród zawodów międzynarodowych. Rozgrywane są one w kategorii seniorów i na poziomie czterech gwiazdek.

Nasz kraj może pochwalić się kilkoma osiągnięciami na zawodach międzynarodowych. Wśród nich wymienić można drużynowy brązowy medal na Igrzyskach w Amsterdamie (1928), srebrny drużynowo w Berlinie (1936) oraz czwarte miejsce drużynowo w Seulu (1988). Dużym osiągnięciem było również zdobycie w 1965 roku mistrzostwa Europy przez Mariana Babireckiego i Volta.
Obecnie pośród najlepszych polskich zawodników w kategorii seniorów znajdują się Paweł Spisak, Mateusz Kiempa i Paweł Warszawski.

autor: M. Fabin